Endodonti (kanal tedavisi) nedir?
Endodonti (kanal tedavisi) diş kökü kanalları, diş pulpası sinir dokusu ve dişi çevreleyen dokularla ilgili hastalıkların teşhis ve tedavisi ile ilgilenen diş hekimliği branşının adıdır.
Endodontinin (kanal tedavisi) amacı dişin ağızda uzun süre kalmasını sağlamaktır. Sıcak ve soğuk yemeklere karşı aşırı duyarlılığı olan ve gece ağrısı olan dişlere uygulanan bir tedavi şeklidir.
Kanal tedavisinde dişin kök kanalındaki canlı dokular (sinir ve damar) uzaklaştırılıp, dezenfektan solüsyon ile kanal eğeleri tarafından kanal boşluğu temizlenir. Biouyumlu olan materyaller ile kanal boşluğu sızdırmaz bir şekilde doldurulur.
Diş pulpası nasıl iltihaplanır?
Her insanın ağız boşluğunda bulunan bakteriler, alınan birçok gıda ile birleşerek ağzımızda asitlerin oluşmasını sağlar. Bu oluşan asitler iyi bir ağız bakımı ile ağızdan uzaklaştırılamazsa, diş minesi zarar görür ve çürük oluşur. Diş minesinde oluşan çürükler tedavi edilmezse mine tabakasının altındaki dentin tabakasına oradan da pulpaya doğru ilerler. Bir müddet sonra da mikroorganizmalar pulpa içindeki damar ve sinirleri harap ederek iltihabın oluşmasını sağlarlar. Pulpa iltihabının oluşmasının bir başka yolu da dişe gelen bir darbe ile oluşan travmadır. Travma, kök ucundan dişin köküne giren damar ve sinirlerin kopmasına neden olur ve diş canlılığını yitirir. Bu duruma herhangi bir yolla mikroorganizmaların eklenmesi de pulpanın iltihaplanmasına neden olur. Pulpanın enfekte olmasının diğer bir yolu ise diş çevresinde uzun süreli periodontal (diş eti ve çevresi) hastalığın bulunmasıdır.
Diş pulpasının iltihaplandığı nasıl anlaşılır?
Dişlerde sıcak soğuk yiyecek ve içeceklere karşı bir hassasiyetin olması, yemek yeme sırasında oluşan ya da birden bire şiddetli bir ağrı oluşması ve ağrı kesiciye cevap vermemesi bir iltihaptan veya bir iltihap başlangıcına işaret eder. Yine dişlerde meydana gelen aşırı renk değişimleri de iltihap belirtisi olarak algılanabilir. Bunların dışında çürüğün pulpaya kadar ulaştığı ama tedavi edilmediği dişlerde ya da daha önce yapılmış ancak başarısız olunmuş vakalarda dişin üzerine vurulduğunda hastanın ağrı duyması bir başka göstergedir. Bu gibi vakalarda endodontist tedavi yöntemi olarak kök kanal tedavisi, endodontik tedavi görmüş dişlerin restorasyonu, başarısız kök kanal tedavilerinin yenilenmesi, kanal tedavisi sonrasında rengi koyulaşan dişlerin beyazlatılması gibi seçenekleri kullanabilir.
Kanal tedavisi aşamaları nelerdir?
Kanal tedavisi için ilk adım radyografi ve ağız içi muayenedir. Muayene ile sorunlu diş tespit edilir. Diş eğer canlı ise lokal anestezi yapılarak diş ve çevre dokulardaki duyarlılığın yok edilmesi hedeflenir. Tedavi edilecek dişte daha önce yapılmış resterasyonlar varsa uzaklaştırılır. Mine ve dentin tabakalarındaki çürükler temizlenerek pulpaya ulaşılacak boşluk oluşturulur. Çalışma uzunluğu elektronik aletler kullanılarak ve radyografi ile saptanır. Döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki enfekte dentin tabakaları ve mikroorganizmalar yok edilir ve uzaklaştırılır. Bu esnada çeşitli kök kanalı dezenfektanları ile mikroorganizmalar yok edilir. Başarılı bir kanal tedavisin en önemli unsurlarından biri de üst tıkamanın iyi yapılmasıdır. Bazı durumlarda dişte aşırı madde kaybı varsa, yapılacak kanal tedavisini takiben, dişin dayanıklılığını arttırmak amacıyla post-kor tedavisi yapılabilir.
Kanal tedavisi ne kadar sürer?
Kök ucunda iltihabın olmadığı durumlarda kanal tedavisi tek seansta bitirilebilir. Kök ucunda enfeksiyonun olduğu durumlarda veya dişin ölü olduğu durumlarda ise kök kanalları içersine özel bir ilaç konularak bir hafta beklenir. Eğer bu sürenin sonunda kök ucundan bir akıntı gelmiyorsa tedavi bitirilebilir. İnatçı olgularda bu uygulama birkaç hafta tekrarlanabilir. Kanallarda herhangi bir iltihabi belirti kalmayınca kök kanalları hermetik ve sızdırmaz bir şekilde doldurularak kanal tedavisi tamamlanır.
Tedavisi sonrası ağrı olur mu?
Tedavisi tamamlandıktan sonra dişte birkaç gün süren ve dişin üzerine basıldığında oluşan ağrı gözlenebilir. Bu kanal tedavisi sonrası oluşan normal bir ağrıdır. Kanal tedavisi yapılan dişin biraz korunmasıyla kısa sürede ortadan kalkar. Prosedürlere uygun olarak yapılan kanal tedavilerinin başarı oranı istatistiklere göre %90’nın üzerindedir. Kanal tedavi tekrarı yapılan dişlerde ise bu başarı oranı %70- 80 ‘e inmektedir.
